Phát triển về thể chất luôn phải đi đôi với phát triển kỹ năng giao tiếp nói riêng và kỹ năng mềm nói chung. Một cơ thể khỏe mạnh, khả năng giao tiếp và một trí tuệ thông thái là hai trong những yếu tố quan trọng nhất định hình sự hoàn thiện cho một cá nhân.
Với vị thế đứng đầu chuỗi thức ăn, những hoạt động thường ngày của con người luôn được kiểm soát bởi não bộ. Tuy nhiên, bộ não một đứa trẻ sơ sinh cần có các tác nhân kích thích, có sự trợ giúp của cha mẹ và người thân, để có thể phát triển và hình thành ý thức đúng đắn, hoàn thiện.
Tầm quan trọng của giao tiếp là không thể phủ nhận. Vì vậy, cha mẹ cần đồng hành cùng con trên hành trình hòa nhập với thế giới, với cộng đồng xung quanh bằng cách rèn kỹ năng giao tiếp hiệu quả cho con từ khi còn nhỏ.
Kỹ năng giao tiếp là gì?
Để tìm ra những cách thức rèn luyện phù hợp nhất với con của mình, trước tiên, cha mẹ cần tìm hiểu kỹ năng giao tiếp là gì?
Những kiến thức, kinh nghiệm mà trẻ tích lũy qua quá trình học tập, rồi áp dụng vào thực tế chính là các kỹ năng. Càng vận dụng nhiều, kỹ năng của trẻ càng thành thạo và có những bước tiến lớn. Bên cạnh những kỹ năng mềm về tư duy, cảm xúc, kỹ năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Anh thành thạo cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Kỹ năng giao tiếp không chỉ dừng lại ở khả năng sử dụng lời nói để trao đổi thông tin giữa các bên. Ngoài việc truyền đạt suy nghĩ, cảm xúc, quan điểm,… tới người tiếp nhận, giao tiếp còn bao gồm việc lắng nghe tích cực, nhận lại thông tin và phản hồi một cách kịp thời, khéo léo.
Kỹ năng giao tiếp còn vươn tầm nghệ thuật, vì ngoài dùng lời nói trực tiếp để diễn tả, trẻ còn cần vận dụng linh hoạt ngôn ngữ cơ thể, khả năng thấu hiểu, đồng cảm cũng như thuyết phục đối phương.
Tóm lại, đây là một kỹ năng thông dụng mà bất kì đứa trẻ nào cũng cần sử dụng trong đời sống sinh hoạt, học tập thường ngày. Đặc biệt, trong giai đoạn phát triển “vàng” của nhận thức và não bộ ở trẻ nhỏ, phụ huynh càng cần quan tâm rèn luyện kỹ năng giao tiếp hiệu quả cho con. Đây là một kĩ năng thông dụng rất cần thiết trong đời sống sinh hoạt thường ngày, kỹ năng giao tiếp kém có thể ảnh hưởng lớn đến các kỹ năng xã hội của con.
Rèn luyện kỹ năng giao tiếp từ khi còn nhỏ đem lại lợi ích gì cho trẻ?
Lịch sử đã chứng minh, để chinh phục mục tiêu và thực hiện những bước nhảy vọt ấn tượng, con người không chỉ cần trí tuệ bẩm sinh và hành trang về kiến thức chuyên môn mà rất cần phát triển các kỹ năng mềm cần thiết. Và kỹ năng giao tiếp – một trong những kỹ năng quan trọng nhất sẽ là bệ phóng tạo đà cho sự phát triển toàn diện bản thân của trẻ sau này.
Phát triển não bộ, khả năng nhận thức và tư duy
Ngôn ngữ và giao tiếp sẽ biểu hiện trực tiếp khả năng tư duy, nhận thức của con người. Đặc biệt, đối với trẻ nhỏ, giao tiếp sẽ là bước đầu tiên để các bé tương tác với thế giới xung quanh, tạo tiền đề cho những sự chuyển mình to lớn.
Ý thức được tầm quan trọng của việc truyền tải thông tin đúng, trúng và hiệu quả, bé cũng sẽ rèn luyện được suy nghĩ logic, sắp xếp từ ngữ diễn đạt sao cho khéo léo và dễ hiểu nhất có thể. Điều này hình thành trong trẻ tư duy phản biện, xây dựng quan điểm phù hợp để thuyết phục người nghe..
Không chỉ vậy, sự tác động biện chứng giữa giao tiếp và tư duy còn trở thành động lực to lớn thúc đẩy trẻ tiếp thu kiến thức nhanh hơn và biết cách học hỏi hiệu quả từ người khác. Giao tiếp là chìa khóa mở ra cánh cửa cơ hội để trẻ tăng độ hiểu biết về thế giới xung quanh, tiếp nhận những tri thức nhiều khi vượt ngoài sách vở được giảng dạy.
Phát triển đời sống tinh thần và cảm xúc
Một trong những kỹ năng chính nằm trong kỹ năng giao tiếp là lắng nghe tích cực. Giao tiếp là quá trình trao và nhận thông tin. Thông qua việc biết lắng nghe, thế giới tâm hồn trẻ sẽ được bồi đắp bởi những tình cảm tích cực mà người nói truyền gửi.
Được rèn luyện kĩ năng giao tiếp từ sớm cũng giúp các bé trở nên tự tin, mạnh dạn hơn. Để khẳng định sự hiện diện và tài năng của bản thân, trẻ rất cần biết cách bày tỏ quan điểm, tình cảm của mình. Một đứa trẻ bản lĩnh, tự tin, khéo léo trong trò chuyện, biết thấu hiểu và cảm thông, biết đưa lời khuyên và hành động đúng cách là điểm ấn tượng to lớn với bất kì ai tiếp xúc cùng trẻ.
Qua giao tiếp, trẻ cũng sẽ nhận thức và thấu hiểu được việc làm, tình cảm mọi người. Từ đó, trẻ hình thành lòng biết ơn, trân trọng những gì mình nhận được. Đặc biệt, từ đó, các bé sẽ được truyền động lực để tiếp tục lan tỏa những giá trị tốt đẹp đó tới cộng đồng.
Phát triển các mối quan hệ xung quanh
“Lời nói không mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
Từ xa xưa, cha ông ta đã đề cao tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp trong cuộc sống. Một người biết cách ăn nói khôn khéo và thông minh không chỉ tạo dựng được thương hiệu cho bản thân mà còn khiến mọi người có thiện cảm, nể phục và tôn trọng.
Mỗi đứa trẻ đều là tổng hòa của các mối quan hệ. Vì vậy, cha mẹ cần cải thiện kỹ năng giao tiếp cho con ngay từ khi còn nhỏ để trẻ biết cách xây dựng, duy trì và phát huy các mối quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh.
Nhờ kỹ năng giao tiếp, bé sẽ biết cách chủ động bắt đầu một mối quan hệ, biết tôn trọng lời nói của người khác, biết tạo không khí thoải mái trong các cuộc gặp gỡ và nhận được sự tin tưởng của mọi người. Nhân cách, thái độ, tư duy,… tất cả đều được khẳng định và thể hiện thông quan các cuộc giao tiếp, trò chuyện.
Tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp là vô cùng to lớn. Tuy nhiên, giao tiếp sao cho đúng và khéo léo cần cả một quá trình học tập ngay từ khi trẻ còn bé thơ.
10 cách rèn luyện kỹ năng giao tiếp hiệu quả cho con ngay từ khi còn nhỏ
Giờ ta đã hiểu được tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp, vậy làm sao để trang bị nó cho con?
Hãy tận dụng giai đoạn “vàng” trong sự phát triển của trẻ, cha mẹ cần cung cấp cho các bé những hành trang cần thiết và đúng đắn để xua tan mọi nỗi sợ giao tiếp, giúp trẻ trở thành một nhà ngoại giao tài ba. Sau đây, PalFish xin gợi ý cho các phụ huynh 10 cách cải thiện kỹ năng giao tiếp hiệu quả, dễ dàng áp dụng cho các bé.
1. Dạy con các bài học Giá trị quan về cuộc sống
Bước sang tuổi thứ 3, trẻ bắt đầu định hình nhân cách và thế giới quan cho mình. Đây là lúc cha mẹ cần thật sự chú trọng vào việc giáo dục con, hướng con đến những giá trị chân – thiện – mỹ tốt đẹp. Phiên bản trưởng thành của đứa trẻ trong tương lai sẽ được quyết định bởi những kiến thức, những kỹ năng sống các bé tiếp thu trong giai đoạn này.
Những bài học về đạo đức như lòng biết ơn, trân trọng; tình yêu thương, thấu hiểu, cảm thông,… sẽ xây dựng nơi các bé đức tính nhân ái, vị tha, biết lắng nghe, biết chia sẻ với mọi người. Sự chân thành, cách lắng nghe tích cực và cách chia sẻ cùng người khác trong mọi khoảnh khắc là công thức tạo nên một cuộc giao tiếp thành công.
Với sứ mệnh nâng cao, phát triển cả về trí tuệ và nhân cách cho trẻ em Việt Nam, bên cạnh 24 môn học theo chương trình học tập châu Âu, PalFish còn cung cấp hơn 70 bài học về Giá trị quan với các chủ đề phong phú, đa dạng. Những bài học gần gũi, bình dị sẽ giúp bé xây dựng trí tuệ cảm xúc, kỹ năng sống, trong đó có kỹ năng giao tiếp khéo léo, thông minh ngay từ khi còn nhỏ.
2. Dạy con ngôn ngữ cơ thể
Ngôn ngữ cơ thể cũng là công cụ hữu ích và phổ biến trong giao tiếp. Đôi khi, những hành động mà cơ thể diễn tả còn có khả năng truyền tải thông tin hữu hiệu hơn lời nói. Và những điều hiển thị qua ánh mắt, nét mặt, cử động tay chân,… nhiều lúc còn chân thật hơn những gì chúng ta nghe được.
Tuy nhiên, nếu không được tiếp xúc và chỉ dạy những kí hiệu cơ thể từ sớm, trẻ sẽ gặp rào cản trong việc hiểu hết những thông điệp mà mọi người xung quanh truyền đạt. Do đó, cha mẹ nên để con mình tiếp xúc và vận dụng hiệu quả ngôn ngữ cơ thể ngay từ khi còn nhỏ.
Tại PalFish, bên cạnh những phương pháp giảng dạy thông thường, chúng tôi còn áp dụng phương pháp phản xạ toàn thân TPR (Total Physical Response). Phương pháp này không chỉ giúp các bé tăng vốn từ tiếng Anh mà còn biết cách sử dụng ngôn ngữ cơ thể hợp lý.
3. Dạy con cách lắng nghe tích cực
Ngay từ những ngày bé thơ, các bé đã được nghe bà, nghe mẹ kể về những câu chuyện chứa đựng nhiều thông điệp cuộc sống ý nghĩa, không chỉ hoàn thiện nhân cách mà còn làm phong phú thêm thế giới tình cảm của trẻ nhỏ.
Lắng nghe tích cực cũng là một cách cải thiện kỹ năng giao tiếp, tăng độ tập trung và khả năng học hỏi. Giao tiếp là cầu nối từ hai chiều tương tác trở lên. Con không chỉ trao đi thông tin mà còn nhận lại những thông điệp, và con cần lắng nghe những chia sẻ từ người khác để thể hiện sự tôn trọng họ và phản hồi lại trong nhiều trường hợp.
Điều cha mẹ cần làm là khiến con nhận thức được tầm quan trọng của việc lắng nghe, đồng thời biết cách tiếp nhận, chọn lọc thông tin sao cho đúng, đủ và phù hợp. Các cha mẹ có thể thực hiện điều đó bằng cách cho con tiếp xúc với nhiều câu chuyện khác nhau trên sách báo, tivi, những cuộc trò chuyện hàng ngày của con với mọi người….
4. Dành thời gian trò chuyện cùng con
Động lực của các cuộc giao tiếp là trò chuyện. Kỹ năng giao tiếp sẽ được nâng cao, phát triển tốt nhất khi con có cơ hội được trò chuyện, được lắng nghe và chia sẻ.
Mỗi ngày, cha mẹ có thể dành ra những khoảng thời gian nhỏ để trò chuyện cùng con, hỏi thăm về các câu chuyện nhỏ diễn ra trong cuộc sống bình thường của trẻ. Ví dụ như: “Hôm nay lớp học của con có chuyện gì vui?”, “Hôm nay con đã làm được điều gì có ích?”, “Con nghĩ sao về vấn đề này?”.
5. Tạo tình huống giao tiếp cho con
Một cách cải thiện kỹ năng giao tiếp tiếp theo là tạo ra những tình huống thường gặp trong cuộc sống thường ngày. Điều này đòi hỏi ở con tư duy phân tích, xử lý vấn đề thông minh; chọn lọc lời nói, cách giải quyết khéo léo, gọn gàng.
Đó có thể là những tình huống con gặp trên lớp như lỡ va chạm với bạn bè, khi con gặp thầy cô; hay trong đời sống thường ngày như được ông bà, bạn bè của bố mẹ hỏi thăm, bị lạc trong siêu thị,…
6. Tạo cơ hội để con làm việc nhóm
Bên cạnh trò chuyện cùng bố mẹ, các bé cũng cần cải thiện kỹ năng giao tiếp với bạn bè xung quanh. Kĩ năng làm việc nhóm ngoài yêu cầu tinh thần đồng đội, sự trách nhiệm, tâm huyết còn rất cần khả năng truyền đạt ý kiến, quan điểm rõ ràng, chính xác để những thành viên còn lại có thể thông suốt thông tin.
Làm việc cùng nhóm bạn, trẻ sẽ có cơ hội gắn kết thêm nhiều bạn bè mới, mài dũa tư duy, rèn luyện cách lắng nghe và cởi mở, tự tin hơn trong giao tiếp.
7. Cho con tham gia các hoạt động ngoại khóa
Ngoài tạo điều kiện cho con học tập trong nhà trường, cha mẹ có thể cùng con tham gia các hoạt động ngoài khóa để con được tiếp xúc nhiều hơn với thế giới tự nhiên. Hơn nữa, các hoạt động ngoại khóa thường được tổ chức với nhiều người tham gia và các hoạt động tương tác.
Đặt con vào môi trường đám đông, trẻ sẽ trở nên dạn dĩ, tự tin và hòa nhập hơn, từ đó nâng cao kỹ năng giao tiếp, học hỏi từ mọi người.
8. Cho con tham gia các chương trình, cuộc thi nâng cao kỹ năng giao tiếp
Để khắc phục nỗi sợ giao tiếp trước đám đông, ngay từ khi con nhỏ, các phụ huynh có thể đăng ký cho bé tham gia một số cuộc thi như kể chuyện, tranh biện,… Diễn thuyết trước đám đông không chỉ yêu cầu các bé khả năng giao tiếp tốt mà còn phải kết hợp linh hoạt ngôn ngữ cơ thể, phong thái tự tin, tư duy mạch lạc, lưu loát,…
Chiến thắng nỗi sợ của chính mình, vượt ra khỏi vùng an toàn của bản thân là khi trẻ dám thể hiện con người thật của mình trong giao tiếp dù với những người thân quen hay giữa đám đông rộng lớn.
9. Trở thành tấm gương sáng của con trẻ
Từ giai đoạn 3 tuổi trở lên, các bé đặc biệt thích bắt chước, lặp lại những lời nói, hành động mà chúng cảm thấy ấn tượng. Cha mẹ nên lựa chọn cho bé một môi trường phát triển tích cực để bé không bị “lây nhiễm” những tật xấu, thói hư. Trên hết, ngay trong gia đình, các bố mẹ cũng cần làm gương cho con cái. Ngay từ những điều đơn giản như một câu xin chào, xin lỗi, cảm ơn,… nhưng cũng đủ để hình thành trong bé ý thức lịch sự, văn minh trong giao tiếp.
10. Phát triển vốn từ giao tiếp cùng con
Hạt nhân của giao tiếp là vốn từ, ngôn ngữ. Lời nói là một trong những kênh chính để trẻ diễn đạt suy nghĩ, truyền tải thông tin và phản hồi lại mọi người. Để cuộc giao tiếp diễn ra hiệu quả, cha mẹ cần phối hợp cùng thầy cô, nhà trường trang bị cho các con một vốn từ phong phú, chắc chắn.
Ở PalFish, chúng tôi cung cấp các khóa học với đầy đủ ngữ pháp và kho từ vựng rộng lớn với giáo viên bản xứ đủ để các bé có thể tự tin vận dụng tiếng Anh trong giao tiếp, nâng cao trình độ kỹ năng giao tiếp của mình.
Vài dòng cuối
Có công rèn luyện, có ngày thành thạo các kỹ năng. Giao tiếp không phải bẩm sinh mà có, giao tiếp là kết quả của cả một quá trình học hỏi, vận dụng và sửa đổi không ngừng.
Kỹ năng giao tiếp tốt sẽ khiến con đường đi đến thành công của trẻ trở nên thuận lợi và dễ dàng hơn. PalFish hy vọng qua những chia sẻ trên, các bậc phụ huynh có thể dành thời gian cùng con tập luyện giao tiếp mỗi ngày vì một phiên bản toàn thiện của trẻ.
Tham khảo bài viết liên quan:
